منشور حقوق بیمار:

محورهای منشور حقوق بیمار:

محور اول : دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.

محور دوم : اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.

محور سوم : حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود.

محور چهارم : ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد.

محور پنجم : دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.

محور ششم : بیمار حق دارد در محیط امن و ایمن مراقبتهای مورد نیازش را دریافت کند.

محور اول : ( دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است)

ارائه خدمات سلامت باید :

•    شایسته شان و منزلت انسان و با احترام به ارزش ها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد.
•    برپایه صداقت، انصاف، ادب و همراه با مهربانی باشد.
•    فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهلبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد.
•     براساس دانش روز باشد.
•    مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد.
•     در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت های درمانی بیماران باشد.
•     مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد.
•     به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه وضروری و به دوراز تحمیل دردو رنج ومحدودیت های غیرضروری باشد.
•     توجه ویژه ای به حقوق گروه های آسیب پذیر جامعه.
•    در سریع ترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد.
•   با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد.
•    در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تامین هزینه های آن صورت گیرد در موارد غیر فوری (الکتیو) براساس ضوابط تعریف شده باشد.
•   در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارائه خدمات مناسب ممکن نباشد، لازم است پس از ارائه خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهز فراهم گردد.
•   در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیرقابل برگشت و مرگ بیمار قریب الوقوع می باشد یا هدف حفظ آسایش وی ارائه گردد. منظور از آسایش کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانواده اش در زمان احتضار می باشد. بیمار در حال احتضار حق دارد در آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که می خواهد همراه گردد.

محور دوم : ( اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد)

محتوای اطلاعات باید شامل موارد ذیل باشد :

•    مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش
•     ضوابط و هزینه های قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش.
•    نام، مسئولیت و رتبه حرفه ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفه ای آنها با یکدیگر.
•     روش های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن، تشخیص بیماری، پیش آگهی  و عوارض آن و نیز کلیه اطلاعات تاثیرگذار در روند تصمیم گیری بیمار.
•     نحوه دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان.
•     کلیه اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند.
•     ارائه آموزش های ضروری برای استمرار درمان.

نحوه ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد:

• اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار از جمله اضطراب و درد و ویژگیهای فردی وی از جمله زبان، تحصیلات و توان درک در اختیار وی قرار گیرد مگر این که:
• تاخیر در شروع درمان به واسطه ارائه اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد. ( در این صورت انتقال اطلاعات پس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود)
• بیمار علیرغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار محترم شمرده شود . مگر این که عدم اطلاع بیمار، وی با سایرین را در معرض خطر جدی قرار دهد.

محور سوم: (حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود)

محدوده انتخاب و تصمیم گیری درباره موارد ذیل می باشد :

•   انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائه کننده خدمات سلامت در چارچوب ضوابط

•       انتخاب و نظرخواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور

•     شرکت یا عدم شرکت در هرگونه پژوهش، با اطمینان از اینکه تصمیم گیری وی تأثیری در تداوم و نحوه دریافت خدمات سلامت نخواهد داشت.

•      قبول یا رد درمانهای پیشنهادی پس از آگاهی از عوارض احتمالی ناشی از پذیرش یا رد آن مگر در موارد خودکشی یا مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را در معرض خطر جدی قرار می دهد.

اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانی آتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیم گیری می باشد. ثبت و به عنوان راهنمای اقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیم گیری وی با رعایت موازین قانونی مدنظر ارائه کنندگان خدمات سلامت و تصمیم گیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد. 

شرایط انتخاب و تصمیم گیری شامل موارد ذیل می باشد :

•    انتخاب وتصمیم گیری بیمار باید آزادانه وآگاهانه، مبتنی بردریافت اطلاعات کافی و جامع (مذکور در بند دوم) باشد.
•   پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم گیری و انتخاب داده شود.

محور چهارم : (ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداری باشد)

•     رعایت اصل رازداری راجع به کلیه اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون آن را استثنا کرده باشد.
•     در کلیه مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود. ضروری است بدین منظور کلیه امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم گردد.
•     فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادی که به حکم قانون مجاز تلقی می شوند می توانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
•    بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمد خود را همراه داشته باشد. همراهی یکی از والدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودک می باشد مگر اینکه این امر برخلاف ضرورت های پزشکی باشد.

محور پنجم : (دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است)

•   هر بیمار حق دارد در صورت ادعای نقض حقوق خود که موضوع این منشور است، بدون اختلال در کیفیت دریافت خدمات سلامت به مقامات ذیصلاح شکایت نماید.
•     بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود آگاه شوند.
•     خسارت ناشی از خطا ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در کوتاه ترین زمان ممکن جبران شود.

در اجرای مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیم گیری باشد، اعمال کلیه حقوق بیمار – مذکور در این منشور برعهده تصمیم گیرنده قانونیِ جایگزین خواهد بود. البته چنان چه تصمیم گیری جایگزین برخلاف نظر پزشک، مانع درمان بیمار شود، پزشک می تواند از طریق مراجع ذیربط درخواست تجدیدنظر در تصمیم گیری را بنماید.

چنانچه بیماری فاقد ظرفیت کافی برای تصمیم گیری بوده، اما می تواند در بخشی از روند درمان معقولانه تصمیم بگیرد، باید تصمیم او محترم شمرده شود.