۱۴۰۳ شنبه ۱۱ فروردين
تاریخ ایجاد: ۱۴۰۰ سه شنبه ۲۵ خرداد   تاریخ بروزرسانی: ۱۴۰۰ پنج شنبه ۹ دي   

 

معرفی واحد کار درمانی:

 

در واحد کار درمانی بیمارستان مجموعه اقدامات جامعی در زمینه توانبخشی شامل توابخشی اجتماعی – روانی، توانبخشی حرفه ای (شغلی) و توانبخشی آموزشی برای بیماران دچار اختلالات روانپزشکی و سوء مصرف مواد صورت می گیرد. بیماران بستری از طریق بخش های مردان، زنان و اطفال و بیماران سرپایی به صورت مستقیم و با مراجعه به واحد پذیرش بیمارستان به واحد کاردرمانی ارجاع داده می شوند.

 در واحد کار درمانی ارزیابی دقیق به لحاظ کیفیت زندگی و میزان استقلال فردی بر اساس استانداردهای سازمان جهانی بهداشت و با استفاده از روش های مصاحبه و مشاهده توسط کارشناسان توانبخشی صورت می گیرد. این ارزیابی ها شامل ارزیابی وضعیت سلامت جسمی، سلامت روانشناختی، ارتباطات اجتماعی و محیط  زندگی است که وضعیت کیفیت زندگی و پیش آگهی آن را مشخص می نماید. در زمینه استقلال فردی مراجعین با استفاده از مقیاس استاندارد ناتوانی سازمان جهانی بهداشت ارزیابی دقیقی در زمینه وضعیت تحرک، خودمراقبتی، کنار آمدن و تعامل با سایر افراد، فعالیت های روزمره زندگی (کار، تحصیل و مسئولیت های منزل)، حضور و مشارکت در اجتماع و میزان ناتوانی صورت می گیرد. همچنین مراجعین به لحاظ نوع اختلال روانپزشکی و وضعیت اشتغال مورد ارزیابی قرار می گیرند. بر اساس ارزیابی های صورت گرفته، اقدامات توانبخشی برای هر فرد به صورت جداگانه برنامه ریزی شده و مراجعین به صورت فردی یا گروهی توسط همکاران که در زمینه های مختلف توانبخشی، هنری، صنایع دستی، ورزشی و ... مهارت و تخصص لازم را دارند تحت درمان های توانبخشی قرار می گیرند.

کار درمانی استفاده از فعالیت های هدفمند جهت درمان بیماران به منظور ارتقاء عملکرد، ایجاد حداکثر استقلال و حفظ سلامتی می باشد. فعالیت هدفمند فراتر از انجام دادن کار است و عملی می باشد که شخص را در بسیاری از سطوح درگیر می کند. فعالیت هدفمند برای فردی که آن را انجام می دهد دارای معنا است. فعالیت های هدفمندی که در کار درمانی استفاده می گردد باید جنبه درمانی داشته باشند. پیشگامان حرفه کار درمانی معتقد بوده اند که می توان استفاده همزمان از عضلات و ذهن را در حین ورزش، تمرین و کار به عنوان روش های درمانی مورد استفاده قرار داد. توجه عمده کار درمانی کمک به بیماران در جهت رسیدن به بالاترین سطح عملکردی ممکن می باشد. کار درمانی کیفیت زندگی را برای فردی که توانایی عملکردی او نقصان یافته یا دچار محدودیت گشته، بهبود می بخشد و به بیمار برای استقلال بیشتر کمک می نماید.

 

راهکارهای کلی ارایه شده در کار درمانی:

اولین قدم برای ارائه راهکار در کار درمانی انجام یک ارزیابی دقیق از جانب درمانگر است. باید تاکید کرد که محیط درمانی مناسب و انتخاب بهترین مکان جهت درمان، بخشی از تصمیم گیری درباره طرح درمانی را به خود اختصاص می دهد. برخی تمرینات و فعالیت ها را می توان در محیط کلینیک ارائه نمود، اما برای برخی آموزش ها و فعالیت ها، بهترین مکان سطح جامعه می باشد. تمرین و فعالیت هدفمند، مهم ترین ابزار رشته کار درمانی است. آموزش فعالیت های روزمره زندگی بخش وسیعی از برنامه کار درمانی را به خود اختصاص می دهد. فردی که با یک آسیب جدی یا بیماری مواجه است و به دنبال آن با مشکلاتی مواجه می شود و احساس افسردگی و ضعف خواهد نمود، کار درمانی به چنین افرادی این امکان را می دهد که موفقیت را تجربه کرده و اعتماد به نفس، عدم وابستگی و استقلال را حفظ نمایند. 

 

مهارت های تکنیکی کار درمانی:

مهارت تکنیکی به روش های استانداردی اطلاق می شود که بر طبق یک الگو یا توالی از پیش تعیین شده تکرار می شوند. مثلا آنالیز فعالیت و سنجش و ارزیابی از جمله مهارت های تکنیکی کار درمانی محسوب می گردد که برای مثال در مورد آنالیز فعالیت به عنوان یک مهارت تکنیکی توضیحات مختصر ارائه می گردد.

 

آنالیز فعالیت:

یکی از مهارت های کلیدی کار درمانگر توانایی وی در آنالیز اجزای اصلی یک فعالیت، جهت کاربرد هدفمند آن در افزایش و ارتقاء عملکرد و رشد بیمار است. در تجزیه و تحلیل فعالیت لازمست درمانگر ملزومات انجام موفقیت آمیز یک فعالیت را تعیین نماید. روش های مختلفی برای تجزیه و تحلیل فعالیت ها وجود دارد. اجزای حرکتی، حسی، شناختی، روانشناختی و اجتماعی فعالیت را می توان برای سازماندهی افکارمان در تجزیه و تحلیل فعالیت مورد استفاده قرار داد. یک فعالیت جهت تعین توانایی بیمار برای انجام آن تجزیه و تحلیل می شود. کار درمانگران فعالیت ها را نیز جهت تشخیص ضرورت و نیاز به تغییر یا اداپتاسیون برخی جنبه های فعالیت، آنالیز می نمایند. نظر به اینکه بخش کار درمانی بیمارستان شهید بهشتی در راستای خدمت به بیماران روانی فعالیت می نماید، لذا در مورد کار درمانی در روان و فعالیت های بخش کاردرمانی به طور مختصر توضیحاتی ارائه می گردد.

 

کار درمانی در بیماران روانی:

فرآیند کار درمانی در روان شامل ارجاع، ارزیابی، برنامه ریزی، مداخله درمانی، ترخیص و پیگیری می باشد.

هدف کار درمانی در بیماران روانی و سایر حیطه ها، افزایش استقلال و عملکرد بیمار در زمینه های مختلف است، مثلا به منظور اینکه بیمار بهتر بتواند زندگی مستقل تری داشته باشد ممکن است در فعالیت های روزمره زندگی شرکت نماید یا با بهبود بخشیدن به مهارت های اجتماعی، زمینه شرکت بیمار در بیشتر فعالیت های زندگی فراهم می گردد.

 

خط مشی و فعالیت های بخش کار درمانی مرکز آموزشی و درمانی شهید بهشتی کرمان:

 

خط مشی:

لزوم وجود کار درمانی به عنوان یک درمان غیر دارویی مطرح در بیمارستان های روانپزشکی کشور، با هدف ارتقاء سطح عملکردی، افزایش مهارت ها و رفع سایر مشکلات بیماران بر اساس دلایل ارجاع و نتایج ارزیابی آن ها با استفاده از فعالیت های هدفمند خط مشی کار درمانی آن مرکز است.

 

فعالیت های کار درمانی:

بخش کار درمانی مرکز آموزشی و درمانی شهید بهشتی شامل دو قسمت مردان و زنان می باشد. در کار درمانی مردان، بیماران از امکانات سمعی - بصری، کتابخانه و روزنامه استفاده می کنند و علاوه بر آن بیماران در فعالیت هایی مانند نقاشی، خطاطی، بازی های روی میز، سفالگری (اساسی و با چرخ)، نگارگری، مجسمه سازی (با گچ)، باغبانی، نجاری، معرق کاری، منبت کاری، موسیقی درمانی، شمع سازی، فعالیت های ورزشی، کار با ویترای، فعالیت های روزمره زندگی و ... شرکت می نمایند. فعالیت های تخصصی مانند آموزش مهارت های اجتماعی ((s.s.t، تکنیک یکپارچگی حسی، گروه های هنری فرافکن، فعالیت های ویژه اشتغال و استخدام (employment) و گروههای حرکتی (movement groups) و ... توسط کارشناس کار درمانی انجام می شود. ضمنا بیماران بستری بخش های مختلف بیمارستان، معمولا اکثر روزها در طی دو مرحله جداگانه در کار درمانی مردان پذیرش می شوند.

در کار درمانی زنان، بیماران از امکاناتی مانند تردمیل و اسکی فضایی استفاده می کنند و علاوه بر آن بیماران در فعالیت هایی مانند قالیبافی، گلیم بافی، شمع سازی، کارهای دستی تزئینی، سفالگری، بازی های روی میز، آشپزی، موسیقی درمانی، نقاشی، کوبلن دوزی، پته دوزی، فعالیت های ورزشی و ... شرکت می نمایند.

به طور خلاصه تمامی افرادی که به علت مشکل یا مشکلاتی تحت درمان قرار می گیرند تا از طریق فعالیت های هدفمند درمان شوند و به حداکثر استقلال در عملکرد مورد نظر برسند، از این روش درمانی (کار درمانی) در مورد آن ها استفاده می شود. مشکلات این افراد دامنه وسیعی را در بر می گیرد ولی در کار درمانی معمولا به مشکلات عملکردی توجه بیشتری می شود و مشکلات منحصر به فرد هر شخص از طریق بکارگیری فعالیت هدفمند درمان می شود.